Poszukiwania odpowiedzi na pytanie „kim jestem” i „jakie jest moje miejsce w świecie”, z którymi zmaga się nastolatek są składowymi procesu budowania tożsamości młodego człowieka.
Dojrzewanie – jest to okres prawdziwego zamętu, niezwykle łatwo się w nim pogubić.
Wobec zmian zachodzących w ciele nastolatka, które spowodowane są zintensyfikowaną gospodarką hormonalną tego okresu, ciało staje się obce i wymyka spod kontroli.
U chłopców poziom testosteronu wzrasta o około 18 razy, u dziewcząt estrogen jest produkowany w ilości 8 razy większej niż miało to miejsce przed rozpoczęciem dojrzewania.
To właśnie dziewczęta, w szczególności wrażliwe na przekaz dotyczący sposobu w jaki otoczenie odbiera ich ciało, są narażone na problemy w postrzeganiu i akceptowaniu swej zmieniającej się cielesności.
Sytuacji nie ułatwia przekaz, który otrzymujemy z mediów, a który wyznacza nieosiągalne standardy dla parametrów ludzkiego ciała.
Skok pokwitaniowy to proces nagłego i nierównomiernego wzrostu poszczególnych części ciała ( szczególnie kości długich). Powoduje on, że ciało może wydawać się niezgrabne i niezdarne.
Pierwsza miesiączka, zmiana rysów twarzy, kłopoty z trądzikiem, zmiana kształtów na bardziej kobiece – to wszystko powoduje, że dziewczynie może być trudno sprostać poradzeniu sobie w nowej i trudnej dla niej sytuacji.
Zanim ciało nastolatki uzyska proporcje i rozmiary ciała dorosłej kobiety, przez pewien okres czasu, wskutek nierównomiernego rozwoju może być postrzegane jako niezgrabne i nieatrakcyjne i przeszkadzać tym samym w pozytywnej samoocenie.
Tutaj warto podkreślić kluczową rolę dorosłych z otoczenia nastolatka w kwestii przygotowania go do czekających go przemian, celem opanowania lęku i napięcia emocjonalnego jako naturalnej reakcji wobec nieznanego.
Młodzi ludzie mają tendencję, szczególnie w tym właśnie okresie, do reagowania nadmiarowego. Zaniepokojeni zmianami, wrażliwi ponad miarę na słowa krytyki pod swoim adresem, zagubieni w nowej rzeczywistości są bardziej niż kiedykolwiek narażeni na problemy natury psychospołecznej.
Jednym z coraz częściej współcześnie spotykanych problemów wśród dorastających młodych ludzi jest definiowanie siebie przez pryzmat własnego ciała.
Może to szczególnie u dziewcząt mieć znaczący wpływ na problemy z odżywianiem się.
Grupa rówieśnicza, często bezlitosna, krytyczna i wykluczająca poza nawias, mało wrażliwi na problemy nastolatka dorośli poprzez bezmyślne komentarze dotyczące wyglądu nastolatka mogą doprowadzić do problemów z prawidłowym żywieniem i zaburzeń łaknienia.
Wyśrubowane normy kulturowe naszych czasów, promujące bardzo szczupłą kobiecą sylwetkę o idealnych proporcjach, definiowanie kobiecości w kontekście atrakcyjności seksualnej , pęd do poprawiania mankamentów ciała nie ułatwiają dorastania.
Zaburzenia łaknienia będą objawiały się nieprawidłowym stosunkiem do jedzenia i wypaczonym obrazem ludzkiego ciała.
Może to stanowić wyraz problemów psychicznych, związanych z emocjami, samoakceptacją, poczuciem wpływu na własne życie i nieprawidłowymi relacjami międzyludzkimi.
Najczęściej spotykane są anorexia nervosa i bulimia nervosa.
Pierwsza polega na utracie wagi do poziomu poniżej minimum normy dla konkretnego wieku i wzrostu. Spadkowi wagi towarzyszy lęk przed przybraniem masy ciała, które jest postrzegane w sposób zaburzony i niezgodny z prawdą.
Bulimii towarzyszą epizody niekontrolowanego objadania się, na przemian z wywoływaniem wymiotów i przeczyszczeń. Samoocena jest znacznie obniżona a świat kręci się wokół jedzenia. Zainteresowania i przyjaźnie schodzą na dalszy plan i tracą znaczenie.
Ostatnimi czasy mamy również coraz większą liczbę przypadków zachorowania na orthorexia nervosa. Jest to przesadne dbanie o jakość spożywanych produktów, które mają być fit, light lub eco.
Menu przy tym zaburzenie jest bardzo starannie przygotowywane, z kilkudniowym wyprzedzeniem i wielką wagą przywiązywaną do składu i jakości spożywanych pokarmów. Dodatkowo utrzymanie restrykcyjnego reżimu powoduje, że osoba odczuwa wyższość nad innymi, tymi którzy odżywiają się w sposób mniej świadomy.
Warto wspomnieć również o bigorexii, która dotyka w szczególności młodych mężczyzn. Polega ona na obsesyjnym zaabsorbowaniu dbaniem o muskulaturę ciała. Osoba dotknięta tym zaburzeniem spędza wiele godzin na ćwiczeniach fizycznych, które maja zapewnić odpowiednią rzeźbę ciała i spożywa specjalistyczne preparaty proteinowe oraz przestrzega specjalnej diety.
Ponieważ okres dojrzewania jest szczególnie trudny z uwagi na wrażliwość nastolatka na akceptację społeczną i ocenę swej osoby przez innych, przekaz od mediów dotyczący wyglądu mającego zapewnić sukces w życiu jest bardzo znaczący i niestety w tej formie jakiej doświadczamy- niszczący.
Strefa jedzenia może być pierwszą, którą nastolatek nie mogący skorzystać z chirurgicznego poprawiania mankamentów urody, może kontrolować. Może być to również forma manipulacji otoczeniem i zyskania nad nim przewagi.
Jeśli więc kontakt z bliskimi dorosłymi do tego okresu nie został zbudowany, nie będzie mógł stanowić stabilnej bazy , na której sile można się oprzeć wobec nadciągających zmian.
Jeżeli teraz w okresie dojrzewania problemy emocjonalne i społeczne nie zostaną rozwiązane to zaburzenia łaknienia mogą trwać również w życiu dorosłym.
Badania nad poziomem zadowolenia ze swego wyglądu przeprowadzone wśród nastolatków pokazują, że blisko połowa dziewcząt jest niezadowolona ze swojego wyglądu i są one przekonane, że znaczny spadek wagi uczyniłby je atrakcyjniejszymi.
Pamiętajmy, że zaburzenia postrzegania własnego ciała, kłopoty z odżywianiem, depresja i emocjonalne burze, przez które przechodzi nastolatek mogą spowodować, że w poszukiwaniu choćby chwilowego wytchnienia sięgnie on po alkohol i narkotyki.
Otoczmy więc w okresie adolescencji szczególnie czujną i serdeczną opieką młodzież.
W razie sytuacji, które budzą nasz niepokój lub przerastają możliwości poradzenia sobie, nie wahajmy się sięgnąć po profesjonalną pomoc psychologa czy psychoterapeuty, która jest coraz bardziej powszechnie dostępna. Wszak na szali leży zdrowie i często życie młodego człowieka.
Ostatnio komentowane