Z nadzieją o neuroplastyczności

Rozwój zarówno w dziedzinie medycyny jak i higieny życia spowodował znaczący wzrost średniej długości życia ludzkiego. Z coraz większą skutecznością bronimy się tak przed atakiem drapieżników jak i bakterii czy wirusów. Nowoczesna medycyna znacznie poprawiła długość życia jednak przez to mocno skomplikowała jego zakończenie.

Cóż, wiek chronologicznego okresu starości uległ przesunięciu z 50 lat w XIX wieku do 60 i 65 lat obecnie, a starzeć nasze organizmy zaczynają się tuż po osiągnięciu szczytu reprodukcyjnego.

Szczególnie dokuczliwe stają się dla człowieka konsekwencje starzenia mózgu. Neuroendokrynna Teoria Narastających uszkodzeń mówi, że starzenie to efekt uszkodzeń zlokalizowanych w podwzgórzu, a spowodowanych działaniem kortyzolu, który jest wytwarzany w sytuacjach stresowych. Zatem, im dłuższe życie tym więcej doświadczeń stresowych i tym większe fale kortyzolu działają na mózg niszcząc podwzgórze i tym samym zaburzają kontrolę neurohormonalną.

Od strony fizjologicznej mamy więc zmniejszenie masy mózgowia, poszerzenie komór, zaniki istoty białej ? odpowiedzialnej za szybkość przewodnictwa neuronalnego. Spada szybkość opracowywania pobieranych z otoczenia informacji, zmniejsza się wydolność procesów kognitywnych i osłabia uwaga.

Brzmi to strasznie?szczególnie wobec wypowiedzi choćby S J Kajala ? jeśli chodzi o mózg to wszystko może obumrzeć, nic się nie zregeneruje?.

Szczęśliwie odkrycia Josepha Altmana udowodniły, że w mózgu dorosłego człowieka również zachodzi proces neurogenezy, który był zarezerwowany tylko dla rozwijających się mózgów i kończył się wraz z momentem uzyskanie dojrzałości.

Jeśli mowa o neurogenezie to również o neuroplastyczności, która jest zdolnością tkanki mózgowej do tworzenia nowych połączeń w celu zregenerowania ubytków, samonaprawy i adaptacji do sytuacji po uszkodzeniach. Jest to cecha powszechna dla połączeń neuronalnych niezależnie od piętra mózgu.

Obecnie wiemy, że istnieje co najmniej kilka wymiarów neuroplastyczności, są to;

• Neuroplastyczność rozwojowa ? mająca miejsce pod wpływem interakcji ze środowiskiem w celach stricte adaptacyjnych np. nauka chodzenia czy mówienia u młodych osobników.

• Neuroplastyczność kompensacyjna ? jest odpowiedzią mózgu na ubytki w tkance nerwowej spowodowane uszkodzeniami spowodowanymi przez np. wylewy skutkujące niedowładami.

• Neuroplastyczność spowodowana wzmożonym doświadczeniem ? jej przykładem jest wzmożona aktywność obszarów korowych odbierających bodźce z opuszek palców u pianisty.

• Neuroplastyczność występująca jako efekt uzależnienia ? spowodowana efektami pobudzenia dopaminergicznego układu nagrody- co skutkuje zmianami w mózgu skłaniającymi człowieka do powtarzania pewnych zachowań.